Üslûp hakkında daldan dala

Üslûp bu internet çağında daha da karmaşık bir konu haline geliyor düşüncesindeyim. Teknolojinin yaygınlaşması, ve buna bağlı olarak üretimin imkanlarının artması, türler arası alanlarda tercih ve üretim yapmayı kolaylaştırıyor. 2009 yılında, burada, buna -çok dolaylı da olsa- değinen bir yazı yazmıştım. 

Çok değil, yüz yıl kadar önce bir yazıyı bir görüntüyle -hele de renkli bir görüntüyle- zenginleştirmek, büyük zahmet gerektiren, zaman alan ve pahalı bir eylemdi. Şimdi ise müzik, video ve yazıyı bir araya getiren interaktif içerikler birkaç saniyede hazırlanıp herkese ulaştırılabiliyor. O kadar geriye gitmeye de gerek yok. Daha 5-10 yıl kadar önce Twitter yazı, Instagram fotoğraf, YouTube ise video için özelleşmiş alanlardı. Ama şu anda, bu üçü arasındaki sınır çokça belirsizleşmiş durumda.

Ben, içerik adıyla sınıfsızlaştırılmış bu tür şeyleri hazırlamak konusunda çok becerikli değilim. Fakat Jon Fosse'nin bu sene Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmasını takiben okumaya başladığım ilk romanı olan Melankoli I-II ile ilgili yorumumu iki görsel kullanarak, çok daha etkin yapabileceğimi düşüncesi geldi aklıma. Ya da sadece böyle yapmak istedim. Ama sonrasında, bu olasılık beni yukarıda hatırlattığım blog yazısında da kafamı kurcalayan konuya geri getirdi. Ne kadar açıklama yapmalıyım? Paylaşmayı arzuladığım iki görüntünün ilki olan resmin adının Melankoli III olduğunu söylemem yeterli mi mesela? Yoksa ressamının Edvard Munch olduğunu da eklemeli miyim? Peki eğer bunu eklersem, Munch'un da romanın yazarı ve baş kahramını gibi Norveçli olduğuna da değinmem gerekir mi? Ya da hepsini, resmin senesiyle de birleştirip "Melankoli III Norveçli ressam Edvard Munch tarafından, Norveçli yazar Jon Fosse'nin Melankoli I-II adını verdiği romanının baş kahramanı olan Norveçli ressam Lars Hertervig'in ölüm yılı olan 1902'de yapılmış bir resim olması açısından da bu kitabı takip ediyor hissi uyandırıyor" mu demeliyim? 

Edvard Munch - Melankoli III (1902)* [kaynak: MoMA]

İkinci görüntü ise anlatımın benzer şeyleri tekrarlayarak genişlemesini ve bu genişlemeyi yaparken de aynı merkez etrafında tekrarların döngüsel hareketini göstermesini arzu ettiğim fraktal temsili olmalı. Ama bunu da açıklamam gerekir mi? Yoksa bir önceki görseli açıklamak için kullandığım metinde, anlatımın bu görselle özdeştirdiğim özelliklerini kullanmaya çalışarak mı vurgulamayı denemeliyim?

Fraktal [kaynak: American Physical Society]

Veya bütün bunlardan vazgeçip, kitabın bende uyandırdığı hislerin en baskınını, daha önce benzer bir his uyandırmış olan, başka bir sanatsal türün üretiminden bir kesitle aktarmaya çalışsam daha mı etkili olur?

Eğer başta belirttiğimin aksine içerik hazırlamak konusunda becerikli olsaydım bütün bunları bir araya getirebilecek bir şey de hazırlayabilirdim belki. Sanırım günümüzde en makbul olanı da böyle bir şey olurdu. Değindiğim görselleri, planladığım sözlerle birleştiren, alıntıladığım film parçasını de bir şekilde buna bağlayan ve müzikle, hatta belki özgün bir video ile daha, zenginleştiren bir içerik, en çok kişiye ulaşacak ve en büyük etkiyi uyandıracak biçimdir herhalde. Ama bu en büyük kitle, bu kitap hakkında konuşmak için tercih edileceğim kitle olur muydu ya da böyle bir biçimin bu blogun sunma kaygısında olduğu kişisel pozisyonu iletme açısından kayda değer bir etkisi olur muydu, emin değilim. Bu belirsizliğe rağmen -ya da onun sayesinde- bu varsayımsal sorular, öncesinde sorduklarıma bir nevi cevap oluyordur umarım.

Bir son not olarak; biçimle daha doğrudan ilgili olduğunu düşündüğüm bu tartışmadan sırasında bile "ben keyfimce iki satır bir şey yazarken bile bu sorular tarafından çevrelenirken, insanlar nasıl oluyor da video ortamı için hazırladıkları profesyonel içerikleri herhangi bir düzenleme yapmadan podcast olarak da dönüşüme sokabiliyorlar" diye düşünerek konudan ve yazıyı yazma eyleminden yavaşça uzaklaşabiliyorum. Bu da draft kutusu için bir açıklama ve bu yazı için bir tür nokta olabilir belki.

*Munch'un Melankoli isimli bir resim dizisi var. Bunlar içinde sayılabilecek Melankoli III isimli eser 1902 yılında verilmiş. 

kedi